SAHU Öğrencisi İşyeri Hekimliği yapabilir mi
Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi yani SAHU Öğrencisi İşyeri Hekimliği yapabilir mi? Mevzuat ve Sağlık Bakanlığı bu konuda ne diyor?
SAHU nedir
SAHU, Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık eğitimi kelimelerinin kısaltmasıdır. 1219 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi ve Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinin 26. maddesi ile Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık eğitimi yani SAHU düzenleniyor. Tıpta Uzmanlık Kurulunun (TUK) 02-03/01/2014 tarihli ve 406 sayılı kararı ile söz konusu eğitimin genel esasları belirleniyor.
Geçici Madde 9- (Ek: 11/10/2011-KHK-663/58 md.)
1/1/2029 tarihine kadar, 24/11/2004 tarihli ve 5258 sayılı Kanun hükümlerine göre sözleşmeli aile hekimi olarak çalışmakta olanlar, tıpta uzmanlık sınavı sonuçlarına göre, merkezi yerleştirmeye tabi olmaksızın, Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenen esaslar çerçevesinde aile hekimliği uzmanlık eğitimi yapabilir. Bu eğitim uzaktan ve/veya kısmî zamanlı eğitim metotları da uygulanmak suretiyle yapılabilir ve en az altı yılda tamamlanır. Eğitim süresince aile hekimliği sözleşmesi devam eder. Uzmanlık eğitimi ile beraber aile hekimliği hizmetlerinin yürütülmesine, ilgililere ve eğitim sorumlularına ödenecek ücretlere ilişkin usul ve esasları 5258 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre hazırlanan yönetmeliklerle belirlenir.
Bu maddeye göre yapılacak aile hekimliği uzmanlık eğitiminde çekirdek eğitim müfredatının ve rotasyonların uygulanması ve eğitimin şekli ile sair hususlar Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenir.
(Ek fıkra:2/1/2014-6514/27 md.) Eğitime başladıkları tarihte çalıştıkları aile hekimliği birimini en az üç yıl değiştirmemek şartıyla bu maddeye göre uzmanlık eğitimini başarıyla tamamlayanlar, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 3 üncü maddesi uyarınca yapmakla yükümlü oldukları Devlet hizmetini ifa etmiş sayılırlar.
Sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık eğitimi
MADDE 26– (1) 1219 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesi kapsamında; sözleşmeli aile hekimi olarak çalışmakta olanlar, tıpta uzmanlık sınavı sonuçlarına göre, merkezi yerleştirmeye tabi olmaksızın, Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenen esaslar çerçevesinde aile hekimliği uzmanlık eğitimi yapabilir.
(2) Eğitim süresince aile hekimliği sözleşmesi devam eder.
(3) Eğitime başlatılan sözleşmeli aile hekimlerine ilişkin eğitim süreçleri, eğitim aldıkları aile hekimliği anabilim dalları veya eğitim klinikleri tarafından yürütülür. Klinik rotasyonlar dışında eğitim kurumunda verilecek eğitimler, aile hekimliği hizmetlerini aksatmayacak şekilde çalışma saatleri dışında en fazla iki farklı günde ve ayda sekiz saati geçmeyecek şekilde eğitim kurumunca planlanır. Klinik rotasyon dışındaki bu eğitim süreçleri için yüz yüze eğitim yerine diğer interaktif iletişim yöntemleri tercih edilebilir. Yüz yüze eğitim dışındaki eğitim yöntemlerinde bu fıkradaki süre sınırı uygulanmaz.
(4) Eğitime başladıkları tarihte çalıştıkları aile hekimliği birimini en az üç yıl değiştirmemek şartıyla bu maddeye göre uzmanlık eğitimini başarıyla tamamlayan sözleşmeli aile hekimleri, 3359 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi gereğince yapmakla yükümlü oldukları Devlet hizmetini ifa etmiş sayılırlar.
(5) Bu madde doğrultusunda yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esaslar şunlardır:
a) Sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık eğitimini alan her hekim için eğitim sorumlusuna eğitim süresince her ay tavan ücretin % 5’i ödenir.
b) Sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık eğitimi klinik rotasyonları sırasında aile hekimlerinin ödemelerinde, 19 uncu maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde asıl aile hekimi için öngörülen % 50 oranı % 70 olarak uygulanır.
(6) Sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık eğitimini tamamlayan hekimlerin, aile hekimliği uzmanlık kadrolarına atanmaları halinde aynı gün içinde olmak kaydıyla mevcut aile hekimliği sözleşmeleri feshedilmeksizin kadro başlayış ve ayrılış işlemleri yapılır.
Tıpta Uzmanlık Kurulunun (TUK) 02-03/01/2014 tarihli ve 406 sayılı kararı
SAHU Öğrencisi İşyeri Hekimliği yapabilir mi
1219 sayılı Kanun ve Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği uyarınca, SAHU öğrencisi İşyeri Hekimliği Yapamaz.
03/09/2022 tarihli Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği‘nin 11. maddesi birinci fıkrası, uzmanlık öğrencisini;
“kurumlardaki kadro unvanı ne olursa olsun, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde programlarda uzmanlık eğitimi gören, araştırma ve uygulama yapan kişiler” olarak tanımlar.
Üçüncü fıkrası ise, “Uzmanlık öğrencisi muayenehane açamaz, uzmanlık eğitiminin gerektirdiği durumlar dışında aylıklı veya aylıksız hiçbir işte çalışamaz” hükmünü içerir. Uzmanlık öğrencisinin bu kurala aykırı çalıştığı tespit edilirse, eğitim kurumu öğrenciyi yazılı olarak uyarır. Durumun devam etmesi veya tekrarlanması halinde ise ilgili eğitim kurumu öğrencinin ilişiğini keser.
Belirtmiş olduğumuz hukuki gerekçeler nedeniyle, SAHU eğitimi (Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi) sırasında işyeri hekimliği yapılamaz. (Gemini, Grok ve Chat GPT dil modelleri tarafından bu konuda yapılan yorumlar hatalıdır)
SHGM de 25/08/2023 tarihli yazısıyla bu durumu teyit etmiştir.
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
Sağlık Hizmetleri Genel MüdürlüğüSayı : E-15260714-799-22292772
Konu : SAHU Uzmanlık Öğrencisinin İşyeri Hekimliği Yapma Talebi Tarih : 25.08.2023
HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi : 18.08.2023 tarihli ve E-43252159-045.02-222495983 sayılı yazınız.
İlgide kayıtlı yazınızdan, …. Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi (SAHU) alan Dr. .. ……….’nun işyeri hekimliği yapıp yapamayacağına ilişkin görüş talebiniz olduğu anlaşılmıştır.
İlgili yazımızda da belirtildiği üzere 03/09/2022 tarihli Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde uzmanlık öğrencisi, “kurumlardaki kadro unvanı ne olursa olsun, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde programlarda uzmanlık eğitimi gören, araştırma ve uygulama yapan kişiler” olarak tanımlanmış olup aynı maddenin üçüncü fıkrasında “Uzmanlık öğrencisi muayenehane açamaz, uzmanlık eğitiminin gerektirdiği durumlar dışında aylıklı veya aylıksız hiçbir işte çalışamaz, bu şekilde çalıştığı tespit edilen uzmanlık öğrencisi kurumunca yazılı olarak uyarılır, durumun devamı ya da tekrarı halinde ilgili eğitim kurumunca ilişiği kesilir.” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla uzmanlık öğrencisi kurumlarındaki kadro unvanı ne olursa olsun, tıpta ve diş hekimliğinde uzmanlık ana veya yan dallarından birinde uzman olarak yetiştirilmek amacıyla Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca eğitim gören, araştırma ve uygulama yapan tabip veya diş tabibidir. Bu çerçevede SAHU kapsamında uzmanlık eğitimi alan sözleşmeli aile hekimlerinin de bahsi geçen Yönetmelik hükümlerine tâbi uzmanlık öğrencisi olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bilindiği üzere SAHU eğitimine ilişkin kanuni dayanak 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un geçici 9 uncu maddesinde yer almaktadır. Bu maddedeki; “1/1/2029 tarihine kadar, 24/11/2004 tarihli ve 5258 sayılı Kanun hükümlerine göre sözleşmeli aile hekimi olarak çalışmakta olanlar, tıpta uzmanlık sınavı sonuçlarına göre, merkezi yerleştirmeye tabi olmaksızın, Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenen esaslar çerçevesinde aile hekimliği uzmanlık eğitimi yapabilir. (…) Bu maddeye göre yapılacak aile hekimliği uzmanlık eğitiminde çekirdek eğitim müfredatının ve rotasyonların uygulanması ve eğitimin şekli ile sair hususlar Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenir.” hükümleri uyarınca Tıpta Uzmanlık Kurulu (TUK) tarafından alınan 02-03/01/2014 tarihli ve 406 sayılı Kararla SAHU eğitimine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Bu esaslardan ilki; “Bu eğitiminin müfredatı (amaç, öğrenim hedefleri, rotasyon dal ve süreleri, ölçme-değerlendirme yöntemleri, tez süreci) 1219 sayılı Kanuna ekli çizelgede 3 yıllık eğitim süresi olduğu belirtilen aile hekimliği uzmanlık eğitimininki ile aynı olmalıdır.” şeklindedir. Dolayısıyla bu eğitim sürecinde TUK tarafından onaylanarak ilan edilen Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatının tamamlanması, aynı yetkinliklerin kazanılması gerekmektedir. Bu kapsamda eğitim süresi sonuna kadar müfredatın tamamlanmasını teminen SAHU uzmanlık eğitimi sürecinde bir yıl içinde rotasyonlar için en fazla ne kadar sürenin ayrılabileceğine ilişkin hususlar doğrudan TUK tarafından belirlenmiştir.
Diğer taraftan, Genel Müdürlüğümüzce ilan edilen SAHU ile Usul ve Esasların 15 inci maddesinde; “SAHU kontenjanlarına yerleştirilen ve eğitime başlayan sözleşmeli aile hekimleri, eğitimleri bakımından eğitim mevzuatına, diğer tüm iş ve işlemleri bakımından aile hekimliği ile ilgili mevzuata tabidir.” hükmüne yer verilerek bu kapsamdaki kişilerin hem uzmanlık öğrencisi olduğu hem de sağlık hizmet sunumunda görevli olduğu vurgulanmıştır. Bu kapsamda SAHU uzmanlık öğrencilerinin eğitimleri süresince belli bazı faaliyetlerde bulunup bulunamayacağı hususunun doğrudan uzmanlık eğitimi mevzuatıyla ilgili olduğu aşikardır. Nitekim uzmanlık öğrencisinin aylık otuz saate varabilen sürelerle uzmanlık eğitimi haricinde bir faaliyette bulunması, doğrudan Yönetmelik hükmü olarak düzenlenerek durumun tespiti ve devamı halinde bu duruma uzmanlık eğitiminden ilişiğin kesilmesi gibi ağır bir sonuç bağlanmıştır.
1219 sayılı Kanun’un 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasında; “… Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan tabipler ile aile hekimleri, kurum ve kuruluşlarındaki çalışma saatleri dışında ve kurumlarının izniyle aylık otuz saati geçmemek üzere iş yeri hekimliği yapabilir. …” hükmünün bulunmasına rağmen, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 369 uncu ve 508 inci maddelerine dayanılarak yayımlanan, uzmanlık eğitiminin usul ve esaslarının düzenlendiği Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinin 11 inci maddesinin üçüncü fıkrası konuyla ilgili özel norm niteliğindedir. Ayrıca Yönetmeliğin yukarıda yer alan emredici nitelikteki hükmü, Kanun’da geçen “kurumlarının izniyle” şartının gerçekleşemeyecek olması yazımızın haklı ve hukuki bir dayanağıdır.
Kaldı ki SAHU uzmanlık öğrencilerinin işyeri hekimliği yapabilmelerinin uygun görülmesi, sadece bu kapsamdaki öğrenciler için sonuç doğurmayacak olup tabiplerin de bu görevi yürütebileceği yönündeki kanun hükmü dikkate alınarak diğer tüm tıpta uzmanlık öğrencileri bakımından da emsal teşkil edecektir.
Dolayısıyla bu yolla hem Yönetmeliğin 11/3 fıkrasının hem de TUK’un 24/10/2018 tarihli ve 1133 sayılı Kararında vurguladığı, uzmanlık eğitiminin 7 gün ve 24 saat esasına göre verilen bir eğitim olması gerektiği ilkesinin aşılmasına yol açılabilecektir.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde tıpta uzmanlık eğitiminin niteliği ve bahsi geçen mevzuat hükümleri dikkate alındığında SAHU kapsamında uzmanlık eğitimi alan uzmanlık öğrencilerinin eğitimleri süresince işyeri hekimliği yapamayacağı değerlendirilmektedir.
Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.
Doç. Dr. İhsan ATEŞ
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü
Kaynaklar:
İlginizi çekebilecek diğer yazılarım
Sözleşmeli Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Öğrencisi İşyeri Hekimliği yapabilir mi başlıklı yazım sonrası ilginizi çekebilecek diğer yazılarım
ASM – Aile Sağlığı Merkezi Sağlık Ocağı Değildir
Aile Hekimlerine Yapılan Ödeme Türleri Neler
Aile Sağlığı Merkezlerinde Staj Zorunluluğu
Sorumluluk Reddi
Bu blogda yer alan tüm bilgiler, yalnızca genel bilgilendirme amacıyla paylaşılır. İçerikler, profesyonel tıbbi veya hukuki tavsiye yerine geçmez. Blogumuzdaki yazılar, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün resmi görüşlerini veya bağlayıcı kararlarını yansıtmamaktadır.
İçeriklerimiz, okuyuculara bilgi sunmak için hazırlanır ve herhangi bir resmi belge niteliği taşımaz. Bu nedenle, blogda yer alan bilgilere dayanarak alınacak kararlardan yazarlar veya blog yönetimi sorumlu tutulamaz. Sağlık, eğitim veya mevzuatla ilgili kesin bilgi almak isteyenler, yetkili kurumlara ya da uzmanlara danışmalıdır.
Blogumuzda paylaşılan bilgiler düzenli olarak güncellense de, mevzuat değişiklikleri veya yeni düzenlemeler nedeniyle güncelliğini yitirebilir. Bu yüzden, en güncel ve doğru bilgiyi resmi kaynaklardan teyit etmenizi öneririz. Sorularınız için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin, ancak resmi danışmanlık taleplerinizi yetkili mercilere yöneltmelisiniz.