Advers Etki Nedir
Kronik hastalıklar nedeniyle birçok ilaç kullanmak zorunda kalıyoruz. Peki, yan etki, Advers Etki nedir ve nasıl önlenir, bilgimiz var mı.
Advers Etki Nedir
İlaç veya tıbbi müdahalelerin neden olduğu istenmeyen zararlı etkiye, Yan etki veya Advers Etki deniyor.
Yan etki
1. isim, tıp Tedavi için uygulanan ilacın kişide kullanım amacı dışında sebep olduğu olumsuz etki, yan tesir.
2. isim Dolaylı yapılan etki, yan tesir.
Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük
Advers etkiler bazen “iyatrojenik” olarak adlandırılır, çünkü bir hekim/tedavi tarafından oluşturulurlar. Bazı advers etkiler yalnızca başlatma, artırma veya tedaviyi kesme sırasında da ortaya çıkabiliyor.
Ayrıca plasebo tedaviler de bazen Advers etkilere neden olabiliyor. Bir ilacın veya diğer tıbbi müdahalenin kontrendike olması advers etkilerin riskini artırabiliyor.
Advers etkiler, bir hastalık veya prosedürün komplikasyonlarına neden olabilir ve prognozunu olumsuz etkileyebilir. Ayrıca tedavi rejimine uyumsuzluğa da yol açabilirler. Tıbbi tedavinin advers etkileri 2013 yılında küresel olarak 94.000 ölümden 142.000 ölüme yükselmiştir.
Advers Etkinin Sınıflandırılması
Advers etkiler, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Örneğin:
- Şiddetine göre: Hafif, orta veya şiddetli.
- Sıklığına göre: Çok yaygın (> %10), yaygın (%1-%10), yaygın olmayan (%0.1-%1), seyrek (%0.01-%0.1) veya çok seyrek (< %0.01).
- Zamanlamasına göre: Akut (tedavi başlangıcından kısa süre sonra), subakut (tedavi başlangıcından birkaç gün sonra) veya kronik (tedavi başlangıcından haftalar veya aylar sonra).
- İlişkisine göre: Kesin (nedensel ilişki kanıtlanmış), muhtemel (nedensel ilişki olası), mümkün (nedensel ilişki belirsiz) veya tesadüfi (nedensel ilişki yok).
İlaçların yan etkilerinin bildirilmesi neden gerekiyor
Her ilacın istenmeyen bazı yan etkileri ortaya çıkabiliyor. Pek çok yan etki hafif seyrederken, bazıları ise çok ciddi olabiliyor.
İlaçlar ruhsat alıp piyasaya çıkmadan önce kapsamlı klinik araştırmalar ile test ediliyor. Ancak, ilaçların yaygın veya uzun süreli kullanımında daha önceden öngörülemeyen yan etkiler ortaya çıkabiliyor. Bu nedenle karşılaştığınız ilaç yan etkilerini bildirmeniz daha önce bilinmeyen yan etkilerin ve ilaca bağlı problemlerin saptanmasında ve gerekli önlemlerin alınmasında büyük önem taşıyor.
Eğer bir ilacın yeni bir yan etkisi saptanırsa, Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TÜFAM), bu ilacın güvenli bir şekilde kullanılabilmesi amacıyla, ilacı kullanan kişiler için riski en aza indirmek üzere önlemler alıyor.
Bir ilaç yan etki yaparsa ne yapmalıyım
Kullandığınız ilaca bağlı bir yan etkiden şüphe ederseniz, önce ilaç kutusunun içindeki Kullanma Talimatını okuyun.
Kullanma Talimatında yer alan veya almayan herhangi bir yan etki meydana gelmesi durumunda hekiminiz, eczacınız veya hemşireniz ile konuşun.
Kullanma talimatında yan etkiler genellikle şu şekilde sınıflandırılıyor:
- Çok ciddi
- Çok yaygın
- Yaygın
- Yaygın olmayan
- Seyrek
- Çok seyrek
- Bilinmiyor
Eğer çok ciddi grubunda yer alan bir yen etkiden şüpheleniyorsanız veya hissetmeye başladı iseniz Acil tıbbi müdahaleye veya hastaneye yatırılmanıza gerek olabilir. HEMEN 112 Yİ ARAYIN
Ayrıca;
- www.titck.gov.tr sitesinde yer alan ‘İlaç Yan Etki Bildirimi’ ikonuna tıklayarak ya da,
- 09:00-18:00 saatleri arasında 0800 314 00 08 numaralı Yan Etki Bildirim Hattını telefonla arayarak,
Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TÜFAM)’ne bildirebilirsiniz.
Meydana gelen yan etkileri bildirerek kullanmakta olduğunuz ilacın güvenliliği hakkında daha fazla bilgi edinilmesine katkı sağlamış olacaksınız.
Yan etki bildirimi yaparken hangi bilgiler gerekli
- Yan etkiyi yaşayan kişiye ait bilgiler (örn: yaş, cinsiyet)
- Yan etkinin tarifi
- Yan etkiye yol açtığından şüphelenilen ilacın adı, dozu ve hangi hastalık için kullanıldığı
- İlacın kullanımından ne kadar süre sonra yan etkinin ortaya çıktığı
- Varsa kullanılan diğer ilaçlar
- Yan etkiyi yaşayan kişinin mevcut hastalıkları, diğer sağlık sorunları
- Yan etkiyi raporlayan kişinin bilgileri
İlginizi çekebilecek diğer yazılarım için tıklayınız